Project Description
Anna van den Breemer schrijft elke week over een alledaags opvoedkundig probleem waarvoor ze een oplossing zoekt.
‘Mijn oudste kleindochter wordt 8 jaar en op haar verlanglijstje staat een smartwatch’, mailt een grootvader. ‘Zelf kreeg ik toen ik 7 was een normaal horloge. Een smartwatch vind ik wel wat anders.’ Is het verstandig om een 8-jarige een smartwatch te geven?
Dit zeggen deskundigen
Een smartwatch is inderdaad heel wat anders dan een horloge. ‘Eigenlijk is het een geavanceerde computer die je om je pols draagt’, zegt mediapedagoog Freek Zwanenberg van Bureau Jeugd en Media. Veel ouders koppelen de smartwatch van hun kind aan hun eigen telefoon, waardoor bellen en berichtjes sturen tot de mogelijkheden behoort. De smartwatch kan een goede tussenstap zijn in aanloop naar het bezit van een echte smartphone, denkt Zwanenberg. Kinderen leren omgaan met het concept van ‘bereikbaar zijn’, maar kunnen nog niet uren rondstruinen op TikTok en Snapchat.
Voor ouders is een smartwatch aantrekkelijk vanwege de gps-functie. ‘Ze vinden het een veilig idee om altijd te weten waar hun kind is’, zegt mediapedagoog Marije Lagendijk. Begrijpelijk, maar volgens de pedagoog zijn er ook wat kanttekeningen bij te plaatsen. ‘Altijd in contact staan met de ouders draagt niet bij aan de zelfredzaamheid van het kind.’ De kans bestaat dat ouders door die gps-functie en het geruststellende idee ‘we kunnen altijd even bellen’ geen goede afspraken maken over wat het kind moet doen als er iets gebeurt op straat. ‘Wat als je toch op een plek verder van huis wilt spelen? Of wanneer een vreemde vraagt of je meegaat? Het is goed om die situaties vooraf te bespreken.’
‘Zoals bij technologie wel vaker geldt: omdat het mogelijk is, gaan mensen het gebruiken’, zegt Freek Zwanenberg. Terwijl het ergens ook een ethisch vraagstuk is: moet ik altijd weten waar mijn kind is? Ouders van nu herinneren zich vast en zeker hoe heerlijk het was om vroeger kattekwaad uit te halen ergens in de buurt zonder dat volwassenen hiervan op de hoogte waren. ‘Tijdens mijn gastlessen op scholen vraag ik weleens aan leerlingen: wat vind je ervan dat je ouders altijd kunnen zien waar je bent?’, zegt Marije Lagendijk. ‘Dat vinden ze niet fijn. Ze willen ook spelen op plekken waar het niet mag.’
Er is volgens haar sprake van een vertekend beeld van gevaar. ‘Tijdens een lezing gaf een moeder aan dat ze het eng vindt dat haar kind zonder toezicht buiten speelt. Ik zei: ze kan beter met vriendjes buiten spelen dan thuis in haar eentje op internet rondstruinen. De kans is groter dat ze daar ongeschikte dingen ziet of mensen tegenkomt met slechte bedoelingen.’
Hoe pak je het aan?
Geef je een kind een smartwatch, dan is het noodzakelijk om te praten over de etiquette van het apparaat. Wanneer is het bijvoorbeeld gepast om te bellen en wanneer niet? Op basisscholen levert de populaire smartwatch genoeg lastige situaties op, meer dan ouders misschien vermoeden. ‘Kinderen die met hun smartwatch geluid opnemen als ze onenigheid hebben met de leraar’, vertelt Lagendijk. ‘Of kinderen die dreigen hun moeder te bellen tijdens een ruzie op het schoolplein.’
Ouders kunnen goed uitleggen aan hun kind dat zoiets niet de bedoeling is. ‘Dat de juf of meester altijd het aanspreekpunt blijft op school, niet papa of mama’, aldus Lagendijk. Sowieso is het slim om met de leerkracht vooraf te overleggen wat het smartwatchprotocol in de klas is. Nog meer dan de mobiele telefoon kunnen slimme horloges, ook wel wearables genoemd, zorgen voor afleiding tijdens de lessen. ‘De smartwatch zit om je pols, niet in je rugzak. Dat maakt het zichtbaarder en het gebruik indringender’, aldus Zwanenberg. Des te belangrijker om goede afspraken te maken.
Dit artikel verscheen op 4 paril 2023 op Volkskrant.nl
