Ukkies en digitale media. Is dat nou wel een goede combinatie? Het antwoord is: JA! Veel kinderopvangorganisaties zijn nog wat terughoudend met het gebruik van digitale middelen. Zonde, want de digitale wereld is een oneindige bron van vermaak en inspiratie. En het is niet alleen leuk, maar ook nog eens heel nuttig!

 Als pedagogisch werker kun je digitale media juist heel goed inzetten om de ontwikkeling van deze jonge doelgroep te stimuleren. In dit blog leg ik uit hoe je digitale media in kunt zetten en waar je op moet letten.

Waarom digitale media op de groep?

Een leven zonder digitale media is niet meer voor te stellen. Kinderen zijn steeds jonger online en kunnen vaak al swipen en klikken nog voordat ze kunnen lopen of praten. Thuis komt deze jonge doelgroep vaak al veelvuldig in aanraking met schermpjes. De aantrekkingskracht van al die leuke spelletjes, filmpjes en apps is heel groot. Je kunt je afvragen of je op de groep dan óók nog schermpjes aan moet gaan bieden.

Ik vind van wel! Wij als professionals kunnen kinderen en ouders laten zien dat digitale media niet alleen geschikt is als vermaak en entertainment. Maar dat je digitale media ook in kunt zetten om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. Schermgebruik op de groep kan juist een positieve bijdrage leveren aan hun digitale vaardigheden en de mediaopvoeding van jonge kinderen (en daarbij stiekem ook van hun ouders). Door het als educatief middel in te zetten en het goede voorbeeld te geven, helpen we ze op een positieve manier op weg in dit digitale tijdperk. En dat is nou juist zo essentieel voor deze jonge doelgroep.

Vaak bestaat de angst dat als we beginnen met het gebruik van digitale media op de groep, dat kinderen straks alleen nog maar achter een scherm zitten. Dat is absoluut niet de bedoeling. Jonge kinderen leren nog steeds het allermeest van ‘echte ervaringen’. Maar digitale media kan helpen die ervaringen te verrijken en te versterken.

Hoe zet je digitale media in op de groep?

Kinderen onder de twee jaar leren nauwelijks iets van digitale media. Zij zullen er wel naar kijken als je ze een scherm geeft, maar qua ontwikkeling zijn zij beter gebaat bij het opdoen van echte ervaringen. Bouwen met blokjes, rommelen met bakjes en pannetjes, kruipen, kijken, lopen, het geeft ze voldoende prikkels. Hun hersenen zijn gewoon nog niet in staat om alle prikkels vanuit die schermen te verwerken. Het advies is ook om kinderen van 0 tot 2 geen digitale media aan te bieden.

Vanaf 2 jaar kun je digitale media inzetten als aanvulling op alle offline dingen die je normaal al op de groep doet. Voor het gebruik van digitale media op de groep is het volgende belangrijk:

 

1. Zet digitale media alleen in met een concreet doel:
   Je zet digitale media in voor het verrijken van een offline opdracht. Het mag nooit de echte ervaring vervangen. Dus kinderen laten schilderen of kleien via een app is niet de bedoeling, dat moeten ze vooral offline blijven doen. Maar je kunt digitale media gebruiken ter verduidelijking of introductie van een thema. Of om beeld te geven bij een abstract begrip. Bijvoorbeeld laten horen hoe het ruisen van de zee klinkt als het over het thema strand gaat. Of als er een straaljager overvliegt en kinderen weten niet wat een straaljager is kun je een plaatje opzoeken van hoe een straaljager er nou precies uit ziet. Je kunt ook als je zaadjes geplant hebt met de kinderen in de Nijntje app zaadjes planten en bespreken wat nou het verschil is tussen echt iets planten en iets planten via een app. Digitale media kun je ook inzetten als start van offline spel: eerst een filmpje kijken en ze daarna het verhaal na laten spelen in het echt.
   
   2.    Doe het altijd samen
   Kinderen leren tijdens het gebruik van de digitale media het meest van de interactie die ze daarover hebben met een volwassene. Dus doe het altijd samen en praat met kinderen over wat jullie aan het doen zijn. Vertel wat er gebeurd en stel vragen over wat ze zien en wat ze er van vinden. Zo stimuleer je de taalontwikkeling en zal hun woordenschat verder uitbreiden. Digitale media kan ook voor kinderen die minder goed zijn met taal een uitkomst bieden. Beelden, geluiden en beweging in filmpjes of digitale prentenboeken kan ze helpen om het verhaal of thema beter te begrijpen.3.   Kies alleen geschikte media
   Kies media die past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de kinderen in jouw groep, wat voor de ene groep geschikt is, is dat niet vanzelfsprekend ook voor de andere groep.

Hoe herken ik geschikte media?

Om te zorgen dat kinderen iets leren van schermgebruik is het belangrijk dat je media kiest die past bij de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind. Digitale media die geschikt is voor jonge kinderen herken je aan de volgende drie dingen:

 

1. Het bevat herkenbare situaties uit het dagelijks leven:
   Herkenbare situaties zorgen voor (emotionele) veiligheid en vertrouwen. Als kinderen weten waar zij naar kijken zullen ze de inhoud ook sneller begrijpen. Inhoud die niet passend is bij de leeftijd kan zorgen voor onrust, overprikkeling en/of angstige gevoelens bij kinderen.
2. Het duurt niet te lang en heeft een rustig tempo:
   De spanningsboog van een peuter/kleuter is variërend tussen de 2 a 8 minuten. Daarna kijken ze nog wel, maar kunnen ze de informatie eigenlijk niet meer effectief verwerken. Dus korte filmpjes zijn beter dan een lange. Een rustig tempo is nodig om het verhaal en de woorden die gebruikt worden beter kunnen begrijpen en verwerken.
3. Het bevat herhaling:

Herhaling heeft een positief effect op de taalontwikkeling en is nodig  voor het begrijpen van het verhaal. Ook de voorspelbaarheid die de herhaling geeft zorgt voor rust in het brein. Zet dus ook gerust vaak hetzelfde filmpje aan in plaats van elke dag iets nieuws.

Tot slot

De koppeling van offline activiteiten met online activiteiten versterkt elkaar. Stem de digitale media dus altijd goed af op jouw thema en doelen. Kies liever één of twee soorten digitale media die perfect aansluiten op jouw thema/doel dan dat je willekeurige filmpjes of apps gaat gebruiken. Denk ook niet meteen te groot en te ingewikkeld, de inzet van digitale media voor jonge kinderen hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Het zit hem juist in de kleine dingen en in de herhaling. En vergeet vooral niet om heel veel plezier met elkaar te maken!

Dit blog is ook verschenen op TO BE Kinderopvang